استفتائات (طبقه بندی موضوعی:حق الناس)
- بعضی از مشتری ها تخفیف می خواهند ولی می گویند در فاکتور تخفیف را وارد نکن حکم چیست؟ آیا من که قیمت اصلی کالا را در فاکتور می‌نویسم، ولی مبلغی کمتر را از مشتری می‌گیرم، گناهی مرتکب می‌شوم؟
- مدیران به من می گویند ارزش کل معین شده در قرارداد 17000 منات است. به من می گویند مبلغی را به سند اضافه کنم و لوازم یدکی ای که به آنان نفروخته ایم را بنویسم فروخته ایم و همچنین خودروهایی که تعمیر نکرده ایم را بنویسم تعمیر کرده ایم. آیا چیزی بر عهدۀ من است؟
- پسری قبل از بلوغ (شاید 6-7 سال داشت) چند سال با والدینش به یک خانۀ غصبی رفت و آمد می کرد و وقتی که به آنجا می رفت، شاید دو ساعت در آنجا می ماند. حتی گاهی در آنجا خوابیده بود. آیا واجب است که از صاحب خانه حلالیت بطلبد یا اجرة المثل آن استفاده ها را به او بدهد؟
- اگر به دلیل عمل مشروع و قانونی یک اداره و سازمان، خسارتی به اشخاص وارد شود، آیا حکومت و آن اداره ملزم به جبران خسارت است؟
- بنده کارمند بانک هستم. آیا هدیه ای که مشتری به اختیار خود به من می دهد، با توجه به اینکه من چشم داشتی از ایشان ندارم، حلال است؟
- تعمیرگاه های خودرو، هنگام تعویض قطعات، قطعۀ مستعمل یا خراب را به هر دلیلی تحویل صاحب خودرو نمی دهند، آیا فروش آن به دیگران هرچند خریدار ضایعات، جایز است یا غصب است؟
- آیا گناهان لواط و استمنا حق الله هستند؟ باید حلالیت گرفت و باید به آن طرف هم بگویی توبه کند؟ برای جبران چه باید کرد؟
- شخصی می گوید که فرض کنید که من به یک نفر ضربه زده بودم و صورتش سرخ شد. ما بعدها رفیق شدیم و سال ها با هم بودیم. اگر به او بگویم، یقیناً مرا حلال می کند. با این وصف آیا واجب است که به او بگویم و حلالیت بطلبم؟
- آن هایی که از خیابان ها برای درست کردن مربا و عرق بهار، شکوفه های بهار نارنج جمع می کنند، کارشان اشکال شرعی دارد؟
- در خیابان با خانمم بودیم. خانمی بی علت شروع به الفاظ رکیک به بنده نمود. من سعی کردم با خانمم از وی دور شویم اما وی باز هم دنبال من آمد و من که فکر کردم وی می خواهد حمله کند، یک سیلی به وی زدم که افتاد و عینکش شکست. فکر نمی کنم و نمی دانم صورتش حتی سرخ شده باشد. حال من که حالت دفاع داشتم آیا باید دیه بدهم؟
- گاهی مجلس عروسی در همسایگی برگزار می‌شود و تبدیل به مجلس گناه می‌شود و همسایگان را نیز آزار دهد. اگر به پلیس اطلاع دهیم، اشکال دارد؟
- مسجد دانشگاه برای پسران محلی جداگانه برای استراحت دارد که دانشجویان بین کلاس در آنجا می خوابند. مسئولین مسجد قبل از اذان شاید یک ربع یا بیشتر قبل از اذان همۀ افراد خواب را بیدار می کنند. حکم این کار چیست؟
- پدر یک نفر قصاب بوده و او در طول هفته چهار و پنج بار به خانه اش نیم کیلو گوشت دزدی (با کسر در ترازو) می آورده است. پسرش می خواهد و در ۱۶ سالگی به این باور رسیده است که آنچه خورده، دزدی بوده است. حالا در ذمۀ او چه حقی وجود دارد؟
- آیا برای خوردن هر مورد از اقلام فاتحه مثل خرما یک فاتحه لازم است یا برای هر تعداد یک فاتحه کفایت می کند؟
- درب ورودی و پله‌های مسجدی طوری بنا شده است که قدری از فضای کوچه را اشغال کرده است. آیا با آنکه هزینۀ بالایی خرج شده است، باید تخریب شود؟ ورود به مسجد از این درب چه حکمی دارد؟
- به دلیل خرابی دستگاه، دستگاه قطعه ای از ماشین را خراب نشان می دهد و مکانیک آن قطعه را تعویض می کند. مشتری آن قطعه خراب را نزد مکانیک دیگری می برد و می بیند که خراب نیست و به مکانیک اول می گوید حلال نمی کنم. وظیفۀ این مکانیک اول چیست؟
- اگر کامیون یا وانت باری واژگون شد، آیا مسلمین جهت جلوگیری از حیف و میل مواد غذایی حق استفاده از آن ها را دارند؟ یا اینکه سرقت است؟
- آیا در مقام تزاحم می توان به غیبت گوش داد (استماع) یا در عین اینکه به گوش می خورد، به آن توجه نکرد (سماع)؟ مثلاً اگر گوش ندهیم مادر انسان ناراحت می شود.
- چند سال پیش پول یا مال یک نفر را دزدیده ام. اکنون به ارزش آن پول برای او هدیه می خرم و می دهم که متوجه قضیه نشوند و یا برای موبایل او به ارزش همان پول از دستگاه، شارژ ارسال می کنم. آیا با این کار حق او از گردن من ساقط می شود؟
- فردی خروسی دارد که صبحگاه شروع به خواندن می‌کند، اگر احتمال بدهد که همسایه ها از صدای او آزار می‌بینند، آیا وظیفه‌ای دارد؟ و آیا همسایه ها در این مسأله حق اعتراض دارند؟
- آیا هجمه بر علیه یک شخص حقوقی و یا برند تجاری جایز است؟
- کسی که درآمدش از طریق غناخوانی و مطربی بوده و حالا آن شخص پشیمان شده است، شرعاً باید چه کار کند؟
- استاد شاید به دلیل محبت نسبت به این حقیر درسی را که خیلی ها مردود می شوند، قبولم کرد و من گمان نمی کنم در حد نمرۀ ده (قبولی) نوشته بودم. تکلیفم چیست؟
- اگر حقی از شخص غیر مسلمان ضایع کرده باشیم، آیا رد مظالم دارد؟
- اگر فردی اینترنت همسایه را هک کند و از آن برای مثال کمتر از یک گیگ استفاده کند، آیا می تواند بدون فهماندن ماجرا به صاحبش آن را جبران کند؟ مثلاً یک گیگ اینترنت بر روی شمارۀ آن ها با همان سرعت قبلی فعال کند؟
- فردی حدودا ۱۵ سال پیش دوران تحصیلات مدرسه ای با دوستان خود قرار می گذارد دسته جمعی عکس یادگاری بگیرند. آن ها برای خرید فیلم عکاسی بین خود پولی جمع می کنند و عکس ها هم گرفته می شود. ...
- اگر حق کسی بر گردن من است؛ مثلاً پولش را سرقت کرده ام. به یقین می دانم که اگر به او بگویم که پولت را من سرقت کرده ام او حتماً حلالیت می دهد. آیا در این حال واجب است که از او حلالیت بطلبیم یا توبه کفایت می کند؟
- پیرو پاسخی که به سؤال بنده دادید: ((پاسخ: باسمه تعالی این کار شما خلاف شرع و حرام بوده است و باید استغفار و توبه کنید. البته اگر انگیزه و پشتکار کافی و صلاحیت های علمی لازم برای ادامه تحصیل در دکترای را دارید، ادامه تحصیل شما در این مقطع مانعی ندارد...)) منظور از توبه صرفاً پشیمانی، عدم تکرار گناه و استغفار است؟ در مورد صلاحیت علمی اگر خود را دارای صلاحیت می دانم کافی است؟
- حکم شرعی مسخره کردن غیر مسلمان (مانند تمسخر شیوۀ حرف زدنشان یا قد و قامت آن ها یا کشیدن کاریکاتور آن ها) چیست؟
- بچه ای 7 یا 8 ساله مسماری (میخ) را در خیابان فرو می برد با هدف اینکه به چرخ ماشین فرو رود. راننده چرخ ماشین را در همان جا تعمیر می کند و می رود. در این صورت اگر نتواند راننده را پیدا کند، حق او چگونه باید پرداخت شود؟ هزینۀ چرخ باید پرداخت شود یا هزینۀ تعمیر آن؟
- آیا تعطیل کردن کلاس درس دانشگاه دولتی بدون دلیل منطقی (بین التعطیلین) ضایع کردن بیت المال حساب می شود و حق الناس است؟
- در یک مسافرخانه شبی 80 هزار تومان جا گرفتیم. بازرس دولتی آمد و معلوم شد قیمت قانونی یک اتاق دو نفری 20 هزار تومان است. بازرس دولتی گفت که بقیۀ پولتان را باید پس دهد. ما گفتیم با 80 هزار 4 روز بمانیم و یک روز آنجا اضافه هم ماندیم (جمعا 5 روز) و برای همین روز فقط 20 هزار توان دادیم. آیا چون مسافرخانه ملک شخصی وی بوده و قیمت دلخواه را تعیین کرده بوده است، به گردن ما چیزی است؟
- آیا می توانم جزوۀ امسال معلم های آن کلاس را از یکی از دانش آموزان آن کلاس بگیرم و فقط برای خودم کپی کنم و بخونم یا لازم است از معلم های آن کلاس اجازه بگیرم؟ تا به حال چیزی از راضی نبودن نگفته اند ولی شک دارم که راضی هستند یا خیر.
- آیا می توانیم برای جبران حقوق مزایایی که یک سازمان در پرداختش اجحاف می کند، با ثبت اضافه کاری صوری و ... اقدام کنیم؟
- بنده در زمان نوجوانی و جوانی در مغازۀ پدرم چند سالی کار کرده بودم و چون پولی که پدرم به عنوان خرجی به من می داد کفاف خرجم که البته بسیار پایین بود را نمی داد. از پول هایی که از طریق فروش اجناس به دست می آوردم، هر از گاهی مبالغی برای خود برمی داشتم و به نیت و انگیزه دریافت سود آن را در صندوقی پس انداز کردم. در این مدت مبلغ پس انداز من نزدیک به 2 میلیون تومان رسید و سودی که در مدت 2 سال سپرده گذاری از آن صندوق دریافت کردم نزدیک 1 میلیون تومان شد. اکنون آن 2 میلیون تومان را بعد از چند سال به صورت غیر مستقیم و بدون این که پدرم متوجه شوند به ایشان برگرداندم و از آنجایی که دریافت سود از بانک را خالی از اشکال نمی بینم، می خواستم از خدمت شما بپرسم که تکلیف آن 1 میلیون تومان سودی که از صندوق گرفتم چیست؟
- آیا گناه زنا با زن محصنه حق الله است یا حق الناس؟ و اگر حق الناس است چگونه می توان از شوهر آن زن حلالیت گرفت؟
- یافتن شغل با استفاده از آشنا و یا به قول امروزی ها پارتی چه حکمی دارد؟
- آیا ورود به سایت های غیر اخلاقی مجاز است؟
- فروش آزاد آرد دولتی توسط نانوایی ها چه حکمی دارد؟ در آن صورت آیا خرید و خوردن نان حاصل از آرد مذکور توسط مشتری جایز خواهد بود؟
- حکم پیداکردن و یا خرید و فروش اشیاء عتیقه و یا گنج در افغانستان چیست؟
- اگر مقدار کمی پول باید به کسی می دادم ولی مقدار آن را که مثلاً هزار تومان یا پانصد تومان است، یادم نمی آید، تکلیف چیست؟ اگر آن فرد را دیگر پیدا نکردم که به او بدهم آیا می توانم صدقه بدم؟
- کسی که بر ذمه او حقوق مالی است، آیا می تواند صدقه مستحبی بدهد؟
- اگر کسی برای ورود به سیستم گلد کوئست، پولی را با رضایت به کسی بدهد و بعدا متوجه شود که سرش کلاه رفته و ناراضی شود، آیا دینی به عنوان حق الناس بر گردن شخصی که پول را گرفته، هست؟
- آیا جایز است هر یک از مغازه داران یک مجتمع، دو مرتبه سرقفلی مغازه خویش را واگذار کند؟
- اولادی که توسط والدین مضروب می شوند و سیلی می خورند و همچنین دانش آموزان که از معلمان خود کتک می خورند، اگر ضرب به حد دیه برسد، آیا اولیاء و معلمان مدیون این بچه ها هستند و چگونه باید آن ها را راضی کنند؟
- چند سال پیش شخصی با تفنگ بادی به سگی شلیک کرد که گویا چشم سگ آسیب دید. اما آن سگ در شهرکی صنعتی بود که بعضی از سگ های آنجا ولگرد بودند و بعضی نگهبان. اگر بین این دو مورد شک داشته باشیم، آیا تحقیق لازم است که بدانیم آن سگ ولگرد یا دارای صاحب بوده است؟ به صورت کلی آیا این فرد در این باره وظیفه ای دارد؟
- حکم استفاده از منازل شخص مردم توسط آواره های جنگی بدون اجازۀ صاحبان این منازل چیست؟
- اگر در یک پاساژ ، بعضی از مغازه داران بخواهند برای مغازه خود کولر گازی نصب کنند ولی مشکلاتی برای سایر مغازه ها ایجاد می کند، آیا این کار جایز است؟
- اگر شخصی بخواهد در قسمتی از قسمت های مشترک یک ساختمان آپارتمانی تصرفی نماید (مثل عبور از حیاط یا نماز در نماز خانه و ...) و خود نیز جزء مالکین نباشد، در این صورت با اجازه گرفتن از یکی از مالکین یا مدیر یا نگهبان، این تصرف جایز است؟
- اگر سازندۀ آپارتمانی، بخشی از مشاعات را برای پارکینگ تعیین کند و آن بخش را برای واحد های آپارتمانی تقسیم کند ولی عرصه ای بر آن بنا نکند و فقط صرف خط کشی باشد، در این صورت آیا هر یک از خریداران مالک آن قسمت خواهند شد یا فقط حق انتفاع دارند؟